Luise Rinser (1911-2002)

30 Nisan’da Pitzling’te doğdu.

İç huzur, memnuniyetten daha fazla bir şeydir. 

İç huzur, acımızın ve suçluluklarımızın orta yerinde, 

bize dünyayı çevreleyen sevgiyi gösteren bir ışıktır.

Alman Edebiyatı gündemini gençlik yıllarındaki Nazi taraftarlığıyla elinde tutan Rinser,  yazdığı roman ve kısa öyküleriyle birçok dile çevrildi. Geleneklerine bağlı Katolik bir aile içinde yetişti.  Münih’te öğretmenlik eğitimi alarak 1935 yılında Kuzey Bavyara’nın çeşitli okullarında öğretmenlik yaptı. Nasyonal sosyalizme yakınlığıyla bilinen “Herdfeuer” dergisinde kısaöykülerini ve şiirlerini yayınladı. Junge Generation şiiri Adolf Hitler için bir methiye oldu. 1936 yılında Nasyonal Sosyalist Kadın Çalışmaları’nda ve 1939 yılında Nasyonal Sosyalist Öğretmenler Birliği’ne katılarak görev aldı.

1995 yılında Rinser ile tanışan ve yaşamının sonuna değin arkadaşlıklarını sürdüren teolog, düşünür José Sánchez de Murillo, onun hayatını kaleme aldığı biyografisinde yazar kimliğine ilişkin ”yazınsal açıdan çok yetenekli, tutkulu” biri olduğundan söz ederken öte yandan da Rinser ile daha önceki yıllarda tanışmamış olmanın memnuniyetini dile getirir. Nedeni içinse ”Onun Hitler’i onurlandırdığı şiirleri önceden zaten bilinmekte. Ancak bu sadece bir kırılma noktası. Henüz genç bir öğretmenken Yahudi olan okul müdürünü ihbar etti. Böylece Nazi devletinin gözüne girerek kariyerinde ilerlemeler sağladı” der ve Rinser’i bir Nazi-Pedagogu olarak adlandırır.

1939 yılında ailesinin tüm karşı çıkışlarına rağmen orkestra şefi Horst-Günther Schnell ile evlendi. Bu ilk evliliği süresince Braunschweig ve Rostock’ta yaşadı ve iki oğlunu da burada dünyaya getirdi. 1942 yılında evliliğin son bulmasının ardından 1943’te Schnell doğu cephesinde öldü. Bu evliliğini, ailesinden kopuşunu Den Wolf umarmen adlı özyaşamöyküsel kitabında kaleme aldı.

1941 yılında, yetişkinlerin dünyasını anlamaya çalışan beş yaşındaki bir kızın Birinci Dünya Savaşı sırasında deneyimlediği anılarını öykülediği das gläserne Ring kitabı 10.000 adet sattı. Hermann Hesse’nin hayran kaldığı bu kitap nedeniyle, iki yazar uzun süre mektuplaştılar.

1943 yılında yazar Klaus Herrmann ile evlendi.  Neue Zeitung ve Züricher Weltwoche’de kitap tanıtımları yazdı.

1954-1959 yılları arasında besteci Carl Orff ile evli kaldı. Evliliğinin bitmesiyle İtalya’ya giden Rinser, 1962-1966 yılları arasında Vatikan muhabirliği yaptı. Birçok yer gezdi ve Katolik din adamlarıyla ruhani konular üzerine sohbetler, tartışmalar gerçekleştirdi.

70’li yıllarda Almanya’nın silahlanmasına ve atom silahlarının kullanılmasına karşı girişilen harekete katıldı. SPD ve Yeşiller partisine yakınlık duydu.

1985 yılında Zigeuner sein in Deutschland- Eine Anklage kitabında Almanya’da yaşayan Sinti ve Romanların azınlıkta kalmış olmalarını eleştirerek, onların yaşamlarının bir azınlık kaderi olduğunu kaleme aldı. 

Türkçede Buruk Aşk adlı bir romanı ve farklı antolojilerde kısaöykülerini bulmak olası.

Emily yenge kocasından bir yıl sonra öldü. Ölümünün gerçek nedeni anlaşılamadı. Doktor ölü kağıdına “Yaşlılık” diye yazmış, ama yazdığına kendi de pek inanmamıştı: Çünkü Emily yenge daha yeni altmışına basmıştı.  Ama başka ne yazabilirdi ki? Doktor onu tanımıyordu. Onu ben tanıyordum, tanıdığım için de neden öldüğünü biliyordum.

(…) Gottfried  amca, Emily yengeyi aldığı zaman o, daha çocuk denecek yaşta bir kızmış. O yıllarda,  son derece güzel olduğunu söylerler. Gottfried amca karısını taparcasına sevmiş ve şımartmış. Uzun evlilik yıllarında sabahları yataktan kalkar, ateşi yakar, kahvaltısını hazırlar ve karısının yatağına girerdi. Sebzeyi, eti alan, temizlikçi kadına iş gösteren, çivileri çakan, düğmeleri diken, kısacası her işi gören, oydu. Emily yenge, önceleri bundan hoşlandı, sonra sonra olağan buldu, daha sonraları, bütün bu işleri yapıyor diye onu hor görmeye başladı.

(…) Çokları ağlıyordu; erkekler de ağlıyordu. Bunlar yaşlı adamın ölümünden çok, kendininkine benzeyen bir alınyazısı için gözyaşı döküyorlardı. (Yaşlı Bir Adamın Ölümü, Çeviri: Melahat Toygar)